Index |
בס"ד
HET JOODSE GEZINSLEVEN
Door: Orli ben-Perach (Evers)-Weyel
Aflevering
11: HEFSEK TAHARA (1)
De eerste stap in de richting van tahara (reinheid) is het inwendige
onderzoek met een speciaal doekje. Dit onderzoek heet hefsek tahara
(letterlijk: de vrouw is opgehouden bloed te zien en gaat naar haar reinheid
toe).
We zullen zien dat de procedure die leidt tot tahara, welke een spirituele
status is, bestaat uit allerlei aardse fysieke handelingen. Dit is typerend voor
het Jodendom. Het aardse leven bestaat uit materiaal verbonden met spiritualiteit. De spiritualiteit is de
essentie van het leven maar zonder materiaal kan deze spiritualiteit niet tot
uiting komen.
Zo wordt de menselijke ziel vergeleken met een kaars en niet met enkel
licht. De vlam heeft de was en de lont van de kaars nodig om te kunnen branden.
De vlam is echter wel de essentie van de kaars. Zo is ook de ziel, de essentie
van de mens, alleen herkenbaar in een lichaam.
Een ander voorbeeld is de sjabbat. Een heilige dag. Maar om deze dag
op een juiste manier te eren en door te brengen moeten we van te voren veel
fysiek werk verrichten: koken, bakken, kleding wassen, huis schoon maken. Juist
d.m.v. het aardse genot komt de spiritualiteit van de sjabbat tot uiting.
Eerder zagen we dat de vrouw al nidda wordt wanneer de eerste druppel bloed
de baarmoeder verlaten heeft. Ze heeft dan de status van „een vrouw wier bron
geopend is”. Ze kan pas overgaan naar de volgende fase (het tellen van de 7
schone dagen) als ze de status van „een vrouw wier bron gesloten is” heeft
verkregen. Ze kan alleen weten of haar bron gesloten is door inwendig te
controleren. Dit is de hefsek tahara.
De hefsek tahara kan worden uitgevoerd op de 5e dag na aanvang van de
bloeding, tegen de avond, voor de sjekie’a (zonsondergang).
In het Jodendom begint de dag ‘s avonds zoals er in Beresjiet 1:5
staat: ,,En het werd avond en het werd ochtend, één dag.” (Om
dezelfde reden, dat de Joodse dag 's avonds begint, begint de sjabbat op
vrijdagavond.) Dus een vrouw die
‘s avonds bloed heeft gezien, telt de volgende ochtend als de eerste dag. We
geven hier een aantal voorbeelden:
Één)
Als de vrouw de bloeding ziet op woensdagavond, wat dus al donderdag is, dan
kan ze hefsek tahara doen op de 5e dag dus op maandagmiddag voor de sjekie’a.
Twee)
Zag ze de bloeding op donderdagochtend dan doet ze hefsek tahara eveneens
op maandagmiddag voor de sjekie’a.
Drie)
Zag ze de bloeding op donderdagmiddag zelfs maar een paar minuten voor de
sjekie’a, dan gelden die paar minuten als een hele dag en kan ze hefsek
tahara ook maandagmiddag voor de sjekie’a doen.
Zelfs als ze op de 5e dag nog heeft gebloed, kan ze toch proberen hefsek
tahara te doen op die 5e dag.
Er zijn vrouwen die maar 3 of 4 dagen bloeden, toch moeten ze het minimum
aantal van 5 dagen wachten alvorens hefsek tahara te kunnen doen. Als een
vrouw langer dan 5 dagen bloedt, doet ze hefsek tahara wanneer ze schoon
is.
Vijf dagen wachten is de Asjkenazische minhag
Er zijn groepen Sefardische vrouwen die volgens de halachische
beslissingen van Rav Ovadja Joseph gaan en zij wachten 4 dagen alvorens hefsek
tahara te doen.Verder zijn er nog minhagiem om 6 of 7 dagen te
wachten (b.v. bepaalde Jemenitische
groeperingen).
We spreken steeds over „wanneer ze het bloed ziet”. Het kan n.l. zo zijn
dat ze net na de sjekie’a de bloeding ontdekt en bij zichzelf een berekening
maakt dat de bloeding al voor de sjekie’a moet zijn begonnen en ze dan foutief
de vorige dag als de eerste dag rekent. Volgens de halacha gaat de
telling in op het moment dat ze de bloeding ziet.
De hefsek tahara houdt drie fasen in:
1)
Het grondig wassen van de plaats (vagina) en erom heen.
2)
Het zorgvuldig onderzoeken van de plaats. Dit is de belangrijkste fase van
de hefsek tahara.
3)
Mog dagoek.
Ad 1) Alvorens het onderzoek te
doen, moet de vrouw zich ter plekke wassen om restanten van het menstruatiebloed
te verwijderen. Dit is om te voorkomen dat er twijfels ontstaan omtrent
eventueel bloed op het onderzoekdoekje, of het „oud” bloed is of
nieuw bloed omdat de bron nog niet geheel gesloten is.
Er zijn vrouwen die gewoon zijn, als onderdeel van de hefsek tahara,
zich geheel te wassen. Dit geeft de gelegenheid om nog meer aandacht aan de mitswa
te besteden.
Een goede manier om bloedrestanten te verwijderen is, om een onderzoekdoekje
nat te maken en daarmee inwendig te wassen. Dit is echter niet verplicht, men
kan zich wassen op elke gewilde manier.
Het is aan te raden om ongeveer een uur voor de sjekie’a met wassen te
beginnen opdat ze op haar gemak het onderzoek (bedieka) kan doen.
Na het wassen wacht ze zo’n 15 - 20
minuten om de natuurlijke afscheiding weer te laten vloeien. Een vrouw die last
heeft van droogte ter plekke kan zich ook veel eerder wassen om de natuurlijke
afscheiding meer kans te geven om weer te beginnen te vloeien, en daardoor zal
ze zich makkelijker kunnen onderzoeken. Ze kan zich zelfs ‘s ochtends wassen
als ze wil. Het wassen is n.l. niet tijd gebonden. Een vrouw die pijn heeft bij
het onderzoeken doordat de plaats droog is, vrage een rabbijn wat eraan te doen
is en hoe ze de bedieka moet doen.
Ad 2) Het onderzoek (bedieka)
doet ze met een wit zacht absorberend, al eens gewassen doekje dat gecontroleerd
is bij daglicht of er geen vuiltjes, gekleurde draden of andere oneffenheden op
zitten. Als het doekje niet wit is maar een andere lichte kleur heeft, of als
het niet zacht is, dan is de bedieka achteraf gezien (bedie’awad)
geldig. Maar als het doekje niet absorberend of niet van te voren gecontroleerd
is, dan is de bedieka niet geldig en moet opnieuw gedaan worden.