בס"ד

HET JOODSE GEZINSLEVEN

Door: Orli ben-Perach (Evers)-Weyel

Aflevering 11: HEFSEK TAHARA (1)

De eerste stap in de richting van tahara (reinheid) is het inwendige onderzoek met een speciaal doekje. Dit onderzoek heet hefsek tahara (letterlijk: de vrouw is opgehouden bloed te zien en gaat naar haar reinheid toe).

We zullen zien dat de procedure die leidt tot tahara, welke een spirituele status is, bestaat uit allerlei aardse fysieke handelingen. Dit is typerend voor het Jodendom. Het aardse leven bestaat uit materiaal verbonden met spiritualiteit. De spiritualiteit is de essentie van het leven maar zonder materiaal kan deze spiritualiteit niet tot uiting komen.

Zo wordt de menselijke ziel vergeleken met een kaars en niet met enkel licht. De vlam heeft de was en de lont van de kaars nodig om te kunnen branden. De vlam is echter wel de essentie van de kaars. Zo is ook de ziel, de essentie van de mens, alleen herkenbaar in een lichaam.

Een ander voorbeeld is de sjabbat. Een heilige dag. Maar om deze dag op een juiste manier te eren en door te brengen moeten we van te voren veel fysiek werk verrichten: koken, bakken, kleding wassen, huis schoon maken. Juist d.m.v. het aardse genot komt de spiritualiteit van de sjabbat tot uiting.

Eerder zagen we dat de vrouw al nidda wordt wanneer de eerste druppel bloed de baarmoeder verlaten heeft. Ze heeft dan de status van „een vrouw wier bron geopend is”. Ze kan pas overgaan naar de volgende fase (het tellen van de 7 schone dagen) als ze de status van „een vrouw wier bron gesloten is” heeft verkregen. Ze kan alleen weten of haar bron gesloten is door inwendig te controleren. Dit is de hefsek tahara.

De hefsek tahara kan worden uitgevoerd op de 5e dag na aanvang van de bloeding, tegen de avond, voor de sjekie’a (zonsondergang).

In het Jodendom begint de dag ‘s avonds zoals er in Beresjiet 1:5 staat: ,,En het werd avond en het werd ochtend, één dag.”  (Om dezelfde reden, dat de Joodse dag 's avonds begint, begint de sjabbat op vrijdagavond.)  Dus een vrouw die ‘s avonds bloed heeft gezien, telt de volgende ochtend als de eerste dag. We geven hier een aantal voorbeelden:

Één)          Als de vrouw de bloeding ziet op woensdagavond, wat dus al donderdag is, dan kan ze hefsek tahara doen op de 5e dag dus op maandagmiddag voor de sjekie’a.

Twee)     Zag ze de bloeding op donderdagochtend dan doet ze hefsek tahara eveneens op maandagmiddag voor de sjekie’a.

Drie)         Zag ze de bloeding op donderdagmiddag zelfs maar een paar minuten voor de sjekie’a, dan gelden die paar minuten als een hele dag en kan ze hefsek tahara ook maandagmiddag voor de sjekie’a doen.

Zelfs als ze op de 5e dag nog heeft gebloed, kan ze toch proberen hefsek tahara te doen op die 5e dag.

Er zijn vrouwen die maar 3 of 4 dagen bloeden, toch moeten ze het minimum aantal van 5 dagen wachten alvorens hefsek tahara te kunnen doen. Als een vrouw langer dan 5 dagen bloedt, doet ze hefsek tahara wanneer ze schoon is.

Vijf dagen wachten is de Asjkenazische minhag

Er zijn groepen Sefardische vrouwen die volgens de halachische beslissingen van Rav Ovadja Joseph gaan en zij wachten 4 dagen alvorens hefsek tahara te doen.Verder zijn er nog minhagiem om 6 of 7 dagen te wachten (b.v. bepaalde  Jemenitische groeperingen).

We spreken steeds over „wanneer ze het bloed ziet”. Het kan n.l. zo zijn dat ze net na de sjekie’a de bloeding ontdekt en bij zichzelf een berekening maakt dat de bloeding al voor de sjekie’a moet zijn begonnen en ze dan foutief de vorige dag als de eerste dag rekent. Volgens de halacha gaat de telling in op het moment dat ze de bloeding ziet.

De hefsek tahara houdt drie fasen in:

1)      Het grondig wassen van de plaats (vagina) en erom heen.

2)      Het zorgvuldig onderzoeken van de plaats. Dit is de belangrijkste fase van de hefsek tahara.

3)      Mog dagoek.

Ad 1)  Alvorens het onderzoek te doen, moet de vrouw zich ter plekke wassen om restanten van het menstruatiebloed te verwijderen. Dit is om te voorkomen dat er twijfels ontstaan omtrent eventueel bloed op het onderzoekdoekje, of het „oud” bloed is of  nieuw bloed omdat de bron nog niet geheel gesloten is.

Er zijn vrouwen die gewoon zijn, als onderdeel van de hefsek tahara, zich geheel te wassen. Dit geeft de gelegenheid om nog meer aandacht aan de mitswa te besteden.

Een goede manier om bloedrestanten te verwijderen is, om een onderzoekdoekje nat te maken en daarmee inwendig te wassen. Dit is echter niet verplicht, men kan zich wassen op elke gewilde manier.

Het is aan te raden om ongeveer een uur voor de sjekie’a met wassen te beginnen opdat ze op haar gemak het onderzoek (bedieka) kan doen.

Na het wassen wacht ze zo’n 15 -  20 minuten om de natuurlijke afscheiding weer te laten vloeien. Een vrouw die last heeft van droogte ter plekke kan zich ook veel eerder wassen om de natuurlijke afscheiding meer kans te geven om weer te beginnen te vloeien, en daardoor zal ze zich makkelijker kunnen onderzoeken. Ze kan zich zelfs ‘s ochtends wassen als ze wil. Het wassen is n.l. niet tijd gebonden. Een vrouw die pijn heeft bij het onderzoeken doordat de plaats droog is, vrage een rabbijn wat eraan te doen is en hoe ze de bedieka moet doen.

Ad 2)  Het onderzoek (bedieka) doet ze met een wit zacht absorberend, al eens gewassen doekje dat gecontroleerd is bij daglicht of er geen vuiltjes, gekleurde draden of andere oneffenheden op zitten. Als het doekje niet wit is maar een andere lichte kleur heeft, of als het niet zacht is, dan is de bedieka achteraf gezien (bedie’awad) geldig. Maar als het doekje niet absorberend of niet van te voren gecontroleerd is, dan is de bedieka niet geldig en moet opnieuw gedaan worden.